bodemenergie | energietransitie | Innovatie | versnellen

Bodemenergie is onmisbaar bij de energietransitie. Toch spelen er nog altijd vragen en zorgen. Het wordt steeds drukker in de bodem en hoe zit het met de risico’s op grondwatervervuiling? In dit artikel zetten we de feiten op een rij en laten we zien waarom bodemenergie kansen aan woningcorporaties en vastgoedbeleggers biedt om hun vastgoed in waarde te laten stijgen. Én het comfort van bewoners te verhogen.

Wat is bodemenergie?

Bodemenergie is de meest duurzame vorm van verwarmen en koelen, door het gebruiken van hernieuwbare warmte en koude uit de ondiepe ondergrond, tot 500 meter diep. Deze energie kan op een duurzame en doeltreffende manier gebruikt worden voor het verwarmen en koelen van gebouwen. De belangrijkste feiten over bodemenergie op een rij:

• Bodemenergie is al sinds de jaren ’90 een beproefde techniek die in Nederland wordt toegepast. Anders dan bij veel andere duurzame-energietechnieken heeft bodemenergie een kwaliteitscriterium waarvoor alle bedrijven die systemen ontwerpen en aanleggen gecertificeerd moeten zijn.

• Met bodemenergie kun je woningen en appartementencomplexen ook koelen. Koude wordt in de winter opgeslagen in de bodem voor hergebruik in de zomer, dat vergroot het energetisch rendement.

• Met 1 kW elektrische energie en 4 kW thermische energie uit de bodem wordt 5 kW thermische energie geleverd.

• Ook zonnewarmte en warmte uit aquathermie kunnen in een bodembron worden opgeslagen.

• Het toepassen van bodemenergiesystemen levert een ruimtebesparing op ten opzichte van andere duurzame technieken, doordat een groot deel van de installatie onder de grond wordt aangelegd. De bronputten kunnen eenvoudig gelijk aan het maaiveld worden afgewerkt.

Besparing op kosten en CO2-uitstoot

Door met grondboringen hernieuwbare warmte en koude gratis aan de bodem te onttrekken kan aanzienlijk worden bespaard op kosten voor verwarming en koeling van gebouwen. Doordat hierdoor minder gas en olie wordt verbruikt, levert bodemenergie ook een relevante vermindering van CO2-uitstoot op. Daarmee is bodemenergie voor veel overheden een interessante techniek om klimaat- en duurzaamheidsdoelstellingen te bereiken. Bodemenergie heeft ook nog andere financiële voordelen: bij nieuwbouw wordt het tegenwoordig door de relatief korte terugverdientijd bijna standaard als techniek overwogen. Met bodemenergie kan maar liefst een kwart van de duurzame warmte in de gebouwde omgeving worden geleverd.

Ongegronde angst

Met zoveel voordelen zou je verwachten dat iedere gemeente en ieder provinciebestuur bodemenergie omarmt, maar dat is niet altijd het geval. Een conceptverordening van het Brabants provinciebestuur maakt bodemenergie momenteel namelijk goeddeels onmogelijk. Aanleiding voor het praktische verbod is dat de provincie het grondwater wil beschermen. Meerdere onderzoeken van Bodemenergie Nederland en ook de Koninklijke Techniek Nederland bevestigen dat de ‘angst’ van de provincie ongegrond is.

Gedragscode Bodemenergie

De drinkwatervoorraden worden namelijk onder andere geborgd en bewaakt door verplichte certificering, strenge protocollen en richtlijnen die gelden voor bodemenergiesystemen. Dat de audits en handhaving werken bewijst onder andere het SIKB-certificatietoezicht bodembeheer. Daarnaast heeft branchevereniging Bodemenergie onlangs ook nog een Gedragscode Bodemenergie opgesteld, die ook door econic is ondertekend. Al deze verplichte certificeringen en gedragscodes garanderen provincies, gemeenten en projectontwikkelaars van kwalitatieve grondboringen. Ook voorkomen de protocollen en vergunningen voor de aanleg, gebruiksfase en eventuele beëindiging van een systeem de mogelijk nadelige effecten in de bodem.

Het fundament onder de energietransitie

Op bodemenergie kun je bouwen, letterlijk. Het is niet alleen een techniek die als fundament van het binnenklimaatsysteem onder een gebouw kan worden aangelegd. Het is ook het fundament onder de energietransitie. We zijn dan ook blij om te constateren dat steeds meer provincies, gemeenten en projectontwikkelaars dit gaan inzien. Uit cijfers van het CBS blijkt dat het aantal bodemwarmtepompen groeide van ruim 11.000 stuks in 2019 naar meer dan 18.800 in 2020, een groei van 67%.

Een indrukwekkende groei, maar we zijn er nog niet. Om een wereld zonder emissie te realiseren zullen er 7 miljoen woningen en 1 miljoen gebouwen in 2050 van het gas af moeten zijn. Dat zijn tot 2030 dagelijks zo’n 1.000 woningen. Een immense opgave, maar zolang econic zijn doel om 200 woningen per dag te verduurzamen realiseert, gaan we dit proces gegarandeerd versnellen.